|
Güneş’e uzaklık bakımından ikinci, büyüklük bakımından altıncı gezegen olan Venüs, Güneş ve Ay’dan sonra gökyüzündeki en parlak cisimdir. Sabah yıldızı ve akşam yıldızı olarak da adlandırılır. Venüs’ün gökyüzündeki pozisyonunu (ve diğer gezegenlerin) gösteren Web siteleri vardır. Venüs, iç gezegen olduğundan Arz’dan teleskopla bakıldığında Ay gibi safha gösterir.
- Şekil1: Venüs’ün 20 cm’lik teleskopla alınmış görüntüsü.
- (D.Joye, 10 Nisan 2004, saat 15:00, Paris yakınları).
Venüs’ü ilk olarak 1962 de Mariner 2 uydusu ziyaret etti. Pioneer Venus, Sovyet Venera 7 ve yüzeyin ilk fotoğraflarını gönderen Venera 9 ve diğerleri takip etti. En son olarak, Venüs etrafında yörüngede dönen Amerikan uydusu Magellan, radar kullanarak Venüs’ün detaylı haritalarını oluşturdu.
- Şekil 2: 1990-1994 yıllarında Magellan uydusundan alınan görüntülerin de eklenmesiyle, on yıldan daha fazla süren radar araştırmalarından elde edilen Venüs görüntüsü. Görüntünün kompozisyonu, küçük özellikleri vurgulamak ve kontrastları düzeltmek için işleme tabi tutulmuştur. Renkler yükseklikleri temsil eder (NASA/USGS).
Venüs doğudan batıya doğru döner ve 1 Venüs günü 243 Arz günüdür.Venüs’ün Güneş etrafındaki yörüngesi çembere yakın olup yörüngesindeki dönüşünü 225 Arz gününde tamamlar. Dolayısıyla, bir Venüs günü, bir Venüs yılından daha uzundur.
Venüs ile Arz bazı yönlerden birbirine benzer: Venüs, yaklaşık %95 Arz çapında ve %80 Arz kütlesindedir. Her iki gezegen de genç yüzeylere sahiptir, yani yüzey özellikleri yakın zamanda (300 – 500 milyon yıl önce) oluşmuş ve eski yüzey özellikleri erozyonlar, lav akıntıları gibi etkilerle tahrip edilmiştir.Yoğunlukları ve kimyasal yapıları benzerdir.
Bu benzerliklerden dolayı, yoğun bulutlarının altında Venüs’ün Arz’a çok benzeyebileceği ve hatta yaşam olabileceği düşünülüyordu. Fakat detaylı incelemeler Venüs’ün Arz’dan çok önemli farklara sahip olduğunu gösterdi.
- Şekil 3: Galileo uydusundan Venüs görüntüsü (Calvin J. Hamilton)
Venüs’ün yüzeydeki atmosfer basıncı Arz’dakinin 90 katıdır. Bu da yaklaşık Arz okyanuslarının 1 km derinliğindeki basınca denktir. %95 inden fazlası karbondioksitten meydana gelen atmosferde sülfirik asitten ibaret kilometrelerce kalın bulut tabakaları vardır. Bulutlar yüzeyi görüşümüzü tamamen engeller. Venüs’ün yoğun atmosferi, sera etkisi yaratarak yüzey sıcaklığını yaklaşık 400 oC ye yükseltir ki bu da kurşunu eritebilir.
- Şekil 4: Venüs'ün atmosferi. Bulutların üstünde güçlü rüzgarlar (350km/saat) vardır, fakat yüzeyde rüzgarlar birkaç km/saat’ten fazla değildir.
- Şekil 5: Venüs yüzeyinin gerçek renklerle ayrıntılı görüntüsü.
|
|
- Şekil 6: Venüs yüzeyinin Mercator projeksiyonunda görüntüsü. (Calvin J. Hamilton)
Venüs yüzeyinin çoğu düzlükler içerir. Aynı zamanda geniş çöküntüler vardır: Atalanta Planitia, Guinevere Planitia, Lavinia Planitia. Kuzey yarıkürede iki geniş dağlık alan vardır: Ishtar Terra (yaklaşık Avustralya büyüklüğünde) ve ekvator boyunca Aphrodite Terra (yaklaşık Güney Amerika büyüklüğünde). Isthar’ın iç kısmı yüksek bir yayladan (Lakshmi Planum) ibarettir.
- Şekil 7: Magellan verilerinden elde edilmiş Sif Mons volkanının renklendirilmiş görüntüsü
Magellan uydu radarından elde edilen veriler, Venüs yüzeyinin çoğunun lav akıntılarıyla kaplı olduğunu gösterir. Sif Mons gibi birkaç büyük volkan (Hawaii veya Olimpus Dağına benzer) vardır. Venüs birkaç sıcak noktada hala volkanik olarak aktiftir; çoğu kısım jeolojik olarak son birkaç yüz milyon yıldır oldukça sakindir. Venüs üzerindeki en eski arazi yaklaşık 800 milyon yaşındadır.
Küçük meteoritler Venüs’ün yoğun atmosferinde yüzeye ulaşmadan yanıp tahrip olur. Venüs üzerindeki kraterler gruplar halinde görülür ki büyük meteorların atmosferde parçalanarak yüzeye ulaştığını gösterir.
- Şekil 8: Alfa bölgesinin doğu kısmında, yedi dairesel kubbe görülüyor. Ortalama 25 km çapında ve maksimum 750m yüksekliktedirler.
-
-
 - Şekil 9 : Lada Terra’daki, Selu Corona’sı 350 km çapındadır.
Magellan uydu görüntüleri, çok geniş lav püskürmeleri görülen Pancake volkanları ve geniş magma yatakları üzerinde çökmüş kubbeler olan Coronae, 100 km den büyük çapıyla dev Calderas gibi, ilginç ve eşsiz özellikler gösterir.
- Şekil 10 : Venüsün iç kısmı muhtemelen Arz’a çok benzerdir: yaklaşık 3000 km yarıçaptaki demir bir kor, gezegenin çoğunluğunu kapsayan erimiş kaya örtü. (Calvin J. Hamilton)
Venüs’ün manyetik alanı yoktur, bunun yavaş rotasyonundan dolayı olabileceği düşünülür. Atmosferin manyetik alanı olmadığından güneş rüzgarı atmosferin derinlerine işler.
Kaynaklar:
http://www.solarviews.com/eng/venus.htm
http://starchild.gsfc.nasa.gov/docs/
http://www.nineplanets.org/venus.html
http://www.nasa.gov/audience/
http://www.spaceweather.com/
|
